Indien vorderingen na het verzenden van betaalsommaties en ingebrekestellingen onbetaald blijven, liggen rechtsmaatregelen voor de hand. Vaak wordt dan overgegaan tot indiening van een faillissementsverzoek (indien de vorderingen althans niet worden betwist) maar ook kan het geschil worden voorgelegd aan de bevoegde rechter in een normale bodemprocedure. Vaak wensen cliënten in dat laatste geval ook dat er beslag wordt gelegd. Wat zijn nu de voor- en nadelen van (conservatoire) beslagmaatregelen?
Voordelen conservatoir beslag:
- met het leggen van beslag onder de debiteur wordt vooraf zeker gesteld dat na het verkrijgen van een vonnis de debiteur ook kan worden gedwongen om uitvoering aan dat vonnis te geven. Doet de debiteur dat niet of weigert hij dat zelfs, dan kan worden overgegaan tot openbare verkoping van de eerder in beslag genomen goederen. Ingeval beslag is gelegd onder een debiteur van de wederpartij (conservatoir derdenbeslag) is deze derde door het beslag gehouden niet aan de wederpartij maar aan de beslaglegger te betalen. Er kan natuurlijk ook altijd beslag worden gelegd nadat een vonnis is verkregen, maar in dat geval zal de debiteur rekening houden met beslaglegging en kan hij in de verleiding komen om maatregelen te treffen om een eventueel beslag te frustreren;
- de praktijk leert dat beslaglegging voorafgaand aan een procedure vaak een prikkel voor de debiteur vormt om te betalen. Het beslag blijft gelden zolang de procedure loopt en de duur kan zo maar oplopen tot een jaar. Gedurende die tijd kan de debiteur op geen enkele wijze beschikken over de in beslag genomen goederen. De goederen mogen door het beslag niet worden verkocht en ook kan bijvoorbeeld op onroerend goed geen aanvullende hypotheek worden verleend. Beslaglegging onder klanten van de debiteur blijkt ook vaak effectief; deze klanten mogen door het beslag niet betalen zolang nog geen vonnis voorhanden is terwijl de debiteur zijn verplichtingen jegens zijn klant gewoon dient na te komen. Het leggen van beslag maakt dat de debiteur daarna, net als overigens bij een faillissementsaanvrage, vaak in beweging komt en alsnog een regeling van het geschil wordt bereikt zonder dat een langlopende procedure nodig is.;
Nadelen conservatoir beslag:
aan beslaglegging zijn kosten verbonden. Te denken valt daarbij (per 1 januari 2020) aan het griffierecht (€ 656,-- voor rechtspersonen en € 304,-- voor natuurlijke personen). De kosten van de deurwaarder (bijvoorbeeld in geval van beslag op bankrekeningen ad circa € 460,-- exclusief BTW). De advocaatkosten bij ons op kantoor zijn voor het opstellen van het verzoek € 475,--. Een groot gedeelte van deze kosten worden door de debiteur vergoed indien de vordering door de rechter wordt toegewezen.
- Beslaglegging op een bankrekening is vaak zinloos omdat de debiteur op de dag van de beslaglegging vaak geen positief saldo op zijn bankrekening heeft. Veel bedrijven maar ook personen leven "op de pof".
Bij beslaglegging op onroerend goed is van belang dat er overwaarde is, met andere woorden de waarde van het pand dient hoger te zijn dan de hypotheekschuld;
- Indien andere schuldeisers besluiten om ook (conservatoire) beslag te leggen op bijvoorbeeld de woning, dan zal de opbrengst uit hoofde van de openbare verkoping pro rato naar de hoogte van de vorderingen van alle beslagleggers gedeeld worden. Met andere woorden: de spoeling wordt bij meerdere beslagen dunner.
Gaat de debiteur na beslaglegging onverhoopt failliet dan vervalt het eerder gelegde beslag en zijn de kosten dan voor niets gemaakt;
- Tenslotte beslaglegging is niet geheel zonder risico. Indien de rechter in de bodemprocedure de vordering afwijst, dan staat daarmee vast dat ook het beslag ten onrechte is gelegd. Indien de debiteur kan aantonen dat hij door dit beslag schade heeft geleden dan is de beslaglegger daarvoor aansprakelijk. In de praktijk loopt dat niet zo'n vaart maar het is wel goed om dit risico mee te nemen bij de afweging of beslagmaatregelen zinvol zijn.
Conclusie:
Het is altijd verstandig om voor aanvang van een procedure aandacht te schenken aan de mogelijkheid van conservatoir beslag en na afweging van de voors en tegens al dan niet beslagmaatregelen te treffen.